I lay down a version of me

A few meters from the lounge chair I lay, white water rapids cave into themselves as they roll inland. What's left of April's winds are quiet but steady, and the hay umbrella leaves rustle in rhythm with the crashing waves. The blue canvas seduces me into sitting and observing its commute — until the horizon and ocean blur into one. But I keep getting distracted as my watch insistently reminds me I'll be waking in just five days, back inside the four grey walls of San Francisco.

---

The only ones stretched under the sun's relentless gaze are the tourist, while the locals hide under their wide-brimmed hats and ragged clothes. My head feels like it's split between two worlds as I try to escape under the protection of shade while willingly choosing to enjoy this country the way only the privileged can.

The Indonesians switch on their toothy smiles the moment I enter their vision, gesturing me towards their food stalls, trinkets, anything they can offer. Immediately, my skin colour and tone of voice expose me as a tourist. My Vietnamese catches in my throat like a bone that's lodged. My English, Americanized and fluent, crawls out of my lips instead, making me sound like every other sun-soaked outsider here. Seems even my tongue betrays me.

Though my dialect and theirs share far and few words, our hands animate to bridge the barrier — almost like a shared third language that speaks our thoughts when the mother tongues fail us. Still, being treated just like another foreigner took me aback, like my Vietnamese side has no claim here, in a time and place so familiar yet foreign. I didn't expect identity to matter this much to me, but now it's lodged somewhere between both my languages.

I feel out of place amongst all these travellers that have the luxury of time, money, and love, as well as among the natives whose faces echo those of my relatives. The subtle incense trails, weathered little shops, and chaotic roads filled with motorcycle engines strike me as home — but only from the other side of the barrier, as someone who visits family, not resorts. These locals are struggling to survive the day in a country that is viewed as an escape from reality for the privileged.

How is that supposed to work?

With a heavy hand, I spare some change for those that muster a smile at me, unsure if it eases their burden or just quiets mine.

During my 6 hour struggle to the crater rim of Mt. Rinjani, the porters — wearing only sandals — carried 40kg of equipment to keep me fed during the day and warm at night. They do this 3 to 4 times a week to make ends meet. For me, this is a once-in-a-blue moon experience to enjoy. Two different types of weight that burden our shoulders. I wonder if I laboured enough to have earned the view at all.

---

The ebb and flow of the waves blend into the background canvas as my thoughts heighten my moral discomfort. As the horizon begins to bleed its orange and purple hues onto the ocean, I dip my toes into the low tides. Lukewarm. Staring into it, at times I see the sand swirling between my toes, and at others, an aged Southeast Asian face playing the role of someone I'm supposed to be — but only fleetingly recognize before I look away. Does comfort end where guilt begins?

Cách chiếc ghế tôi nằm vài mét, từng đợt sóng trắng đầu vỗ vào nhau rồi lao vào bờ. Gió tháng Tư còn sót lại nhẹ nhưng đều, làm lá dù rơm xào xạc theo nhịp sóng vỗ. Bức tranh màu xanh trời quyến rũ tôi ngồi yên nhìn nó di chuyển — cho đến khi chân trời và đại dương nhập lại làm một. Nhưng tôi cứ bị kéo ra khỏi khoảnh khắc, khi đồng hồ trên tay nhắc nhở không ngừng: chỉ còn năm ngày nữa là tôi sẽ thức dậy trong bốn bức tường xám xịt ở San Francisco.

---

Những người duy nhất nằm dài dưới ánh nắng gay gắt là khách du lịch, còn người dân địa phương thì trốn dưới vành nón rộng và quần áo rách rưới. Đầu óc tôi như bị chia đôi giữa hai thế giới — vừa né nắng dưới bóng mát, vừa tự nguyện tận hưởng đất nước này theo cách mà chỉ người có đặc quyền mới có thể.

Người Indonesia nở nụ cười rạng rỡ ngay khi thấy tôi, ra hiệu về quán ăn, đồ lưu niệm, bất cứ thứ gì họ có thể bán. Ngay lập tức, màu da và giọng nói của tôi đã tố cáo tôi là khách du lịch. Tiếng Việt của tôi nghẹn lại ở cổ họng như một cái xương bị kẹt. Thay vào đó, tiếng Anh bò ra khỏi miệng tôi, khiến tôi nghe giống như bao người nước ngoài rám nắng khác ở đây. Dường như ngay cả cái lưỡi của tôi cũng phản bội tôi.

Mặc dù tiếng nói của tôi và họ chỉ giống nhau được vài ba từ, bàn tay chúng ta cử động để vượt qua rào cản — như thể có một ngôn ngữ thứ ba đang giúp diễn đạt suy nghĩ của chúng ta khi tiếng mẹ đẻ bất lực. Tuy nhiên, việc bị đối xử như một người nước ngoài khác làm tôi chạnh lòng, như thể phần Việt trong tôi không có chỗ đứng, trong một thời điểm và nơi tưởng quen mà lại lạ. Tôi không nghĩ bản sắc lại quan trọng với tôi đến vậy, mà giờ, nó như mắc kẹt giữa hai ngôn ngữ tôi mang theo.

Tôi cảm thấy mình lạc lõng giữa những người du lịch có dư thời gian, tiền bạc, và tình yêu, và cả giữa những người bản xứ mang gương mặt quen như người thân tôi. Mùi nhang thoảng qua, mấy tiệm nhỏ cũ kỹ, và những con đường hỗn loạn tiếng xe máy làm tôi nhớ quê nhà — nhưng chỉ từ phía bên kia rào cản, như người về thăm gia đình, không phải khu nghỉ dưỡng. Người dân địa phương đang vật lộn từng ngày trong một đất nước mà đối với người có đặc quyền, lại là nơi để trốn khỏi thực tại.

Công bằng ở đâu?

Với một bàn tay nặng nề, tôi móc túi đưa vài tiền lẻ cho ai đó nở nụ cười với tôi, không chắc liệu nó có làm giảm bớt gánh nặng của họ hay chỉ làm dịu lương tâm mình.

Trong suốt 6 giờ vật vã để đến miệng núi lửa Rinjani, những người khuân vác — chỉ mang dép xỏ ngón — đã mang 40kg thiết bị để tôi có cái ăn ban ngày và ấm ban đêm. Họ làm vậy ba bốn lần một tuần để kiếm sống. Còn tôi, đây là một trải nghiệm hiếm hoi để tận hưởng. Hai loại gánh nặng khác nhau trên vai mỗi người. Tôi đã đủ cực nhọc để xứng đáng với khung cảnh này chưa?

---

Sóng thủy triều lên xuống hòa vào nền biển tĩnh lặng, trong khi suy nghĩ làm tăng sự khó chịu về đạo đức trong tôi. Khi chân trời bắt đầu chảy cam và tím lên đại dương, tôi thả chân xuống thủy triều thấp. Ấm áp. Nhìn chằm vào nó, có lúc tôi thấy cát xoáy giữa các ngón chân, và có lúc lại thấy khuôn mặt già nua của một người Đông Nam Á — người mà tôi đáng lẽ phải là — nhưng chỉ nhận ra thoáng qua rồi ngoảnh mặt đi. Liệu sự thoải mái có kết thúc nơi tội lỗi bắt đầu?